Xuất khẩu rau quả bứt tốc mãnh liệt

Tăng TRƯỞNG MẠNH MẼ

Hiệp hội Rau quả VN (Vinafruit) cho biết trên cơ sở số liệu sơ bộ từ Hải quan, xuất khẩu ngành rau quả trong 9 tháng năm 2025 ước đạt hơn 6,1 tỉ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ. Tháng 9 cũng đánh dấu lần đầu tiên từ đầu năm kim ngạch xuất khẩu lấy lại đà tăng trưởng sau chuỗi sụt giảm sâu với kết quả xuất khẩu rau quả tháng 9 ước đạt gần 1,3 tỉ USD, tăng 41% so với cùng kỳ năm ngoái, mức kỷ lục từ trước đến nay.

Nói về kỳ tích đột biến này, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Vinafruit, cho biết: Động lực chính của sự phục hồi đến từ Trung Quốc, thị trường này chiếm khoảng 60% kim ngạch xuất khẩu rau quả của VN. Riêng tháng 9, kim ngạch sang thị trường này đạt gần 800 triệu USD. Sức mua tăng mạnh nhờ dịp Quốc khánh và mùa trung thu, khi nhu cầu sầu riêng làm nhân bánh tăng vọt. So với các nước xuất khẩu khác, giá sầu riêng VN hiện rẻ và cạnh tranh nhất, phù hợp với thị hiếu chuộng hàng giá hợp lý của người tiêu dùng Trung Quốc.

Trái dừa tiêu thụ tốt đã đóng góp 1 tỉ USD vào kim ngạch chung của ngành rau quả trong năm nay

Các nhà máy chế biến rau quả giúp cho sản phẩm đa dạng, bảo quản lâu và tiêu thụ mở rộng hơn

Phân tích thêm về tình hình xuất khẩu rau quả từ đầu năm đến nay, ông Nguyễn Văn Mười, Phó tổng thư ký Vinafruit, cũng cho biết không chỉ riêng Trung Quốc mà hầu hết các thị trường tiêu thụ đều tăng trưởng. Thậm chí, thị trường Trung Quốc dù đang chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu rau quả của VN nhưng nếu so với năm trước thì vẫn đang giảm.

"Thị trường có tốc độ tăng trưởng mạnh nhất là Mỹ, châu Âu, châu Á. Điều này cho thấy mức tăng trưởng mạnh mẽ hiện nay đến từ việc mở rộng thị trường tiêu thụ, sự phục hồi kịp thời của thị trường Trung Quốc và nỗ lực nâng cao chất lượng, sản lượng rau quả VN", ông Nguyễn Văn Mười nhìn nhận.

Quá trình tăng tốc đột biến này giúp ngành rau quả lạc quan hơn khi đích đến cuối năm chỉ còn 3 tháng nữa. Theo lãnh đạo Vinafruit, tháng 10 hứa hẹn là cao điểm bùng nổ khi sầu riêng chính vụ kết thúc, đây là giai đoạn các quốc gia khác gần như không còn hàng, tạo lợi thế cho nông sản Việt .

"Nhu cầu tiêu thụ trái cây, rau quả vào cuối năm thường tăng cao, đặc biệt là sầu riêng trái vụ, tuy VN vẫn còn nguồn hàng nhưng cũng chỉ còn khoảng 30%, nguồn cung khan hiếm sẽ giúp giá sầu riêng duy trì ở mức cao. Với nhu cầu từ Trung Quốc và sự hồi phục của các thị trường lớn như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, ngành rau quả được kỳ vọng tiếp tục lập kỷ lục mới, dự kiến kim ngạch xuất khẩu năm nay có thể đạt mốc 8 tỉ USD, vượt gần 1 tỉ USD so với năm 2024", ông Nguyễn Văn Mười dự đoán.

Trong khi đó, ở thị trường Mỹ, ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Công ty Vina T&T, cho biết mức thuế 20% của Mỹ không ảnh hưởng nhiều đến ngành trái cây của VN. Thậm chí, các khách hàng, đối tác Mỹ vẫn rất yêu thích và liên tục tăng đơn hàng, dự kiến sẽ bùng nổ từ giờ đến cuối năm.

Đột phá nhờ công nghệ chế biến và bảo quản

Từ đầu năm nay, khi Trung Quốc siết kiểm soát nhập khẩu, nhiều doanh nghiệp trong nước đã tăng cường đầu tư vào quy trình từ vùng trồng đến đóng gói, xây thêm kho lạnh, cải tiến công nghệ bảo quản, thay đổi mẫu mã và xây dựng thương hiệu riêng để đáp ứng thị hiếu. Những bước đi này giúp hoạt động xuất khẩu không chỉ phục hồi mà còn bền vững hơn. Điều này thể hiện rõ ở con số xuất khẩu sầu riêng đông lạnh tăng lên rất nhiều trong khi sầu riêng tươi sụt giảm.

Không chỉ sầu riêng, nhiều loại trái cây khác cũng hưởng lợi khi bước vào mùa đông - thời điểm nhiều nước gặp khó khăn trong thu hoạch. Việc nở rộ các nhà máy chế biến rau quả cũng cho thấy tiềm năng phát triển, mở rộng thị trường tiêu thụ vẫn còn rất nhiều.

Đóng góp kim ngạch xuất khẩu khá lớn trong toàn ngành rau quả phải kể đến sự vụt sáng của trái dừa. Ông Cao Bá Đăng Khoa, Tổng thư ký Hiệp hội Dừa VN, cho biết: Số nhà máy chế biến hiện đại được đầu tư bài bản tại VN đang tăng nhanh. Nếu năm 2015 chỉ có 8 nhà máy thì đến nay đã có trên 45 nhà máy với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp lớn có tên tuổi như Betrimex, AIG, Lương Quới, Beinco... Nhờ vậy thị trường xuất khẩu cũng mở rộng từ 80 lên tới 125 thị trường. Trước đây chỉ có khoảng 40 sản phẩm chế biến sâu thì giờ đã lên đến hàng trăm sản phẩm và nhu cầu tiêu thụ vẫn đang tăng mạnh.

Trái cây VN đang nỗ lực tìm kiếm thêm nhiều khách hàng quốc tế

Đại diện Tập đoàn Nguyên liệu Á Châu (AIG) cho biết: "Hiện nay thương hiệu dừa VN đang được nhiều thị trường ưa chuộng. Dừa là nguyên liệu có thể sử dụng để chế biến nhiều loại nước uống, đồ hộp, bánh kẹo nên sản phẩm rất đa dạng. Công ty CP chế biến dừa Á Châu (ACP), đơn vị thành viên của AIG, đang phát triển vùng nguyên liệu dừa hữu cơ lên đến gần 10.000 ha tại Vĩnh Long. Đồng thời, AIG cũng triển khai kế hoạch xây dựng thêm nhà máy sản xuất chế biến dừa mới với quy mô lớn và công nghệ hiện đại, nhằm mở rộng quy mô sản xuất, phát triển nhiều dòng sản phẩm đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu quốc tế".

Nói về sự phát triển công nghệ bảo quản trong lĩnh vực rau quả, ông Nguyễn Đình Tùng kể: Hơn 10 năm trước, khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp xuất khẩu rau quả là công nghệ bảo quản chưa đủ tốt. Ví dụ với thanh long, thời điểm đó chỉ bảo quản được khoảng hơn 20 ngày. Trong khi đó, vận chuyển từ VN sang bờ tây nước Mỹ, cụ thể là California, mất tới hơn 20 ngày. Lúc ấy chưa có cảng Cái Mép, nên thời gian vận chuyển càng kéo dài, khoảng 24 - 25 ngày. Khi hàng đến nơi, container được mở ra thì hầu như đã hư hỏng hết. Đến nay, nhờ công nghệ bảo quản cải tiến, thanh long có thể bảo quản 45 ngày, nhãn khoảng 55 ngày, và dừa hơn 60 ngày. Điều này giúp việc xuất khẩu sang Mỹ được kiểm soát tốt hơn và thuận lợi hơn.

Theo Vinafruit, điểm khác biệt lớn năm nay là tốc độ tăng trưởng của nhóm chế biến đã vượt xa rau quả tươi, do các doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư thêm nhà máy, dây chuyền hiện đại, mở rộng vùng chuyên canh và nâng cao chất lượng nguyên liệu, từ đó đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường nhập khẩu. Rau quả chế biến không chỉ giúp ổn định giá nông sản trong nước mà còn nâng giá trị gấp 3 - 5 lần so với hàng tươi, đồng thời kéo dài thời gian bảo quản.